Những tác động tích cực của luật thuế giá trị gia tăng sửa đổi số 48/2024/QH15 với hộ kinh doanh

Luật Thuế Giá trị gia tăng (GTGT) sửa đổi số 48/2024/QH15, được Quốc hội thông qua ngày 26/11/2024 và có hiệu lực từ ngày 01/07/2025 (ngưỡng doanh thu không chịu thuế có hiệu lực từ 01/01/2026), mang lại nhiều thay đổi tích cực cho hộ kinh doanh tại Việt Nam. Với mục tiêu đơn giản hóa thủ tục thuế, khuyến khích hoạt động kinh doanh và hỗ trợ chuyển đổi số, luật này tạo ra nhiều lợi ích thiết thực cho các hộ kinh doanh, đặc biệt là các hộ nhỏ lẻ và kinh doanh trên nền tảng số. 

1. Giảm gánh nặng thuế với ngưỡng doanh thu không chịu thuế tăng

Quy định: Luật 48/2024/QH15 nâng ngưỡng doanh thu hàng năm không chịu thuế GTGT từ 100 triệu đồng lên 200 triệu đồng, có hiệu lực từ 01/01/2026 (Khoản 25, Điều 5).

Tác động tích cực:

• Giảm chi phí thuế: Hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm (khoảng 16,7 triệu đồng/tháng) không phải nộp thuế GTGT, giúp tiết kiệm chi phí đáng kể, đặc biệt cho các hộ kinh doanh nhỏ như cửa hàng bán lẻ, quán ăn, hoặc kinh doanh nông sản.
• Khuyến khích khởi nghiệp: Ngưỡng doanh thu cao hơn tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh mới khởi nghiệp hoặc quy mô nhỏ hoạt động mà không lo gánh nặng thuế, từ đó thúc đẩy tinh thần kinh doanh và phát triển kinh tế địa phương.
• Đơn giản hóa thủ tục: Các hộ này không cần kê khai thuế GTGT, giảm bớt thủ tục hành chính và thời gian xử lý các nghĩa vụ thuế, cho phép tập trung vào hoạt động kinh doanh.

Ví dụ: Một hộ kinh doanh bán hàng tạp hóa với doanh thu 180 triệu đồng/năm sẽ không phải nộp thuế GTGT từ năm 2026, tiết kiệm khoảng 1,8-9 triệu đồng/năm tùy theo tỷ lệ thuế trực tiếp (1-5%).

2. Đơn giản hóa nghĩa vụ thuế trên nền tảng thương mại điện tử

Quy định: Các tổ chức quản lý sàn giao dịch thương mại điện tử hoặc nền tảng số có chức năng thanh toán sẽ khấu trừ và nộp thuế GTGT thay cho hộ kinh doanh (Khoản 5, Điều 4).

Tác động tích cực:

• Giảm thủ tục kê khai: Hộ kinh doanh bán hàng qua các sàn như Shopee, Lazada, hoặc Tiki không cần tự mình kê khai và nộp thuế GTGT, vì sàn sẽ tự động khấu trừ và thực hiện nghĩa vụ này. Điều này giảm áp lực về kế toán và tuân thủ thuế.
• Tăng tính minh bạch: Việc sàn thương mại điện tử nộp thuế thay đảm bảo dữ liệu doanh thu được ghi nhận chính xác, giúp hộ kinh doanh tránh sai sót hoặc vi phạm vô ý.
• Thúc đẩy kinh doanh số: Quy định này khuyến khích hộ kinh doanh tham gia các nền tảng thương mại điện tử, tận dụng xu hướng mua sắm trực tuyến đang tăng trưởng mạnh tại Việt Nam (theo Bộ Công Thương, doanh thu thương mại điện tử đạt 25 tỷ USD năm 2024).

Ví dụ: Một hộ kinh doanh bán quần áo trên Shopee với doanh thu 300 triệu đồng/năm chỉ cần cung cấp thông tin cho sàn, và Shopee sẽ khấu trừ 3 triệu đồng thuế GTGT (tỷ lệ 1%) thay vì hộ phải tự kê khai.

3. Tăng tính công bằng và minh bạch trong chuỗi cung ứng

Quy định: Bãi bỏ quy định khấu trừ thuế GTGT đầu vào đặc thù cho nông sản, thủy sản chưa qua chế biến mua từ hộ kinh doanh (Khoản 1, Điều 14).

Tác động tích cực:

• Công bằng trong chuỗi cung ứng: Việc yêu cầu hộ kinh doanh nông sản, thủy sản kê khai thuế GTGT đầu ra (nếu vượt ngưỡng 200 triệu đồng) đảm bảo tính công bằng giữa các khâu trong chuỗi cung ứng, tránh tình trạng doanh nghiệp lớn được khấu trừ thuế mà hộ kinh doanh không nộp thuế.
• Tăng giá trị hàng hóa: Hộ kinh doanh được phép xuất hóa đơn GTGT, giúp hàng hóa nông sản, thủy sản dễ dàng tham gia vào các chuỗi cung ứng lớn (siêu thị, xuất khẩu), từ đó nâng cao giá trị và cơ hội thị trường.
• Khuyến khích số hóa: Để đáp ứng yêu cầu kê khai thuế, hộ kinh doanh được khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử và phần mềm kế toán, thúc đẩy chuyển đổi số trong kinh doanh nông nghiệp và thủy sản.

Ví dụ: Một hộ kinh doanh nuôi trồng thủy sản với doanh thu 250 triệu đồng/năm có thể xuất hóa đơn GTGT khi bán cho siêu thị, giúp tăng uy tín và giá bán, đồng thời sử dụng hóa đơn điện tử để quản lý doanh thu hiệu quả.

4. Giảm thuế tạm thời hỗ trợ tài chính ngắn hạn

Quy định: Theo Nghị định 72/2024/NĐ-CP (liên quan đến Luật 48/2024/QH15), từ 01/07/2024 đến 31/12/2024, hộ kinh doanh tính thuế GTGT theo phương pháp tỷ lệ % được giảm 20% mức tỷ lệ % khi xuất hóa đơn cho hàng hóa, dịch vụ thuộc diện giảm thuế (thuế suất từ 10% xuống 8%).

Tác động tích cực:

• Giảm chi phí thuế ngắn hạn: Hộ kinh doanh trong các lĩnh vực như bán lẻ, dịch vụ ăn uống, hoặc sản xuất nhỏ được giảm 20% thuế GTGT, giúp tiết kiệm chi phí trong giai đoạn kinh tế phục hồi sau đại dịch.
• Tăng sức cạnh tranh: Việc giảm thuế cho phép hộ kinh doanh giảm giá bán hoặc tăng lợi nhuận, từ đó cạnh tranh tốt hơn với các doanh nghiệp lớn hoặc các đối thủ trên thị trường.
• Khuyến khích tuân thủ thuế: Quy định này thúc đẩy hộ kinh doanh xuất hóa đơn đúng quy định để hưởng ưu đãi, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật.

Ví dụ: Một quán cà phê với doanh thu 500 triệu đồng/năm, áp dụng tỷ lệ 5%, được giảm xuống 4% (tiết kiệm 5 triệu đồng thuế GTGT trong 6 tháng cuối năm 2024).

5. Khuyến khích chuyển đổi số thông qua hóa đơn điện tử

Quy định: Hộ kinh doanh phải sử dụng hóa đơn điện tử và chuyển dữ liệu hóa đơn về cơ quan thuế, đồng thời tránh các hành vi bị cấm như mua bán hóa đơn không hợp pháp (Điều 13).

Tác động tích cực:

• Đơn giản hóa quản lý: Hóa đơn điện tử giúp hộ kinh doanh quản lý doanh thu, chi phí dễ dàng hơn thông qua các phần mềm như MISA AMIS, FAST HKD, giảm thời gian xử lý thủ tục giấy tờ.
• Tăng tính minh bạch: Việc chuyển dữ liệu hóa đơn về cơ quan thuế đảm bảo tính chính xác và minh bạch, giúp hộ kinh doanh xây dựng uy tín với đối tác và cơ quan quản lý.
• Hỗ trợ chuyển đổi số: Quy định này khuyến khích hộ kinh doanh làm quen với các công cụ số, từ phần mềm kế toán đến ứng dụng thương mại điện tử, từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh trong kỷ nguyên số.

Ví dụ: Một hộ kinh doanh bán thực phẩm sử dụng phần mềm MISA AMIS để lập hóa đơn điện tử, tự động chuyển dữ liệu cho cơ quan thuế, tiết kiệm thời gian và tránh sai sót so với hóa đơn giấy.

6. Vai trò của HUNRE trong hỗ trợ hộ kinh doanh

HUNRE, với các chương trình đào tạo tiên tiến như Kinh tế số và Thạc sỹ Quản trị Kinh doanh trong Kỷ nguyên số (dự kiến triển khai năm 2025), đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hộ kinh doanh thích nghi với các thay đổi của Luật Thuế GTGT 48/2024/QH15:

• Đào tạo kỹ năng số: HUNRE cung cấp các khóa học về quản lý tài chính số, sử dụng phần mềm kế toán, và kê khai thuế điện tử trong chương trình Kinh tế số. Các môn học như “Ứng dụng Blockchain trong tài chính” giúp hộ kinh doanh hiểu cách quản lý giao dịch minh bạch.
• Hỗ trợ qua HUNRE LMS: Nền tảng HUNRE E-Learning (LMS) cung cấp các khóa học trực tuyến về thuế GTGT, hóa đơn điện tử, và quản lý kinh doanh số, phù hợp cho hộ kinh doanh muốn nâng cao kiến thức từ xa.
• Hợp tác với doanh nghiệp: HUNRE hợp tác với các công ty phần mềm kế toán như MISA để tổ chức hội thảo và thực tập, giúp hộ kinh doanh tiếp cận các công cụ số và quy định thuế mới.
• Nâng cao nhận thức cộng đồng: Các sự kiện như “Hành trình xanh” hoặc “Giải mã AI” của HUNRE không chỉ dành cho sinh viên mà còn mở rộng đến hộ kinh doanh, cung cấp thông tin về Luật 48/2024/QH15 và cách áp dụng hiệu quả.

7. Kết luận

Luật Thuế GTGT sửa đổi số 48/2024/QH15 mang lại nhiều tác động tích cực cho hộ kinh doanh, từ giảm gánh nặng thuế, đơn giản hóa kê khai trên nền tảng số, đến khuyến khích chuyển đổi số và minh bạch trong kinh doanh. Những thay đổi này không chỉ giúp hộ kinh doanh tiết kiệm chi phí, tăng sức cạnh tranh mà còn thúc đẩy sự tham gia vào nền kinh tế số.